De Rechtbank Den Haag heeft onlangs het toetsingskader besproken bij verzet tegen een uitdelingslijst.
Partijen verzoeken de kantonrechter om de rekening en verantwoording en de uitdelingslijst aan te passen, althans de vereffenaar te veroordelen om dit te doen.
Erfrecht. Vereffening. Verzet tegen de uitdelingslijst. Toetsingskader. Faillissementswet. Wijze van uitdeling. Toetsing van de gegrondheid van vorderingen? Vaststellingsprocedure.
De rechter oordeelt als volgt.
De vereffenaar heeft de neerlegging van de uitdelingslijst op 3 mei 2024 openlijk bekend gemaakt door publicatie daarvan in de Staatscourant.
Het verzet tegen de uitdelingslijst moet binnen één maand na de openlijke bekendmaking worden ingediend.
Alle verzetschriften zijn binnen deze termijn en dus tijdig ingediend.
Op het eerste gezicht lijkt de nalatenschap van erflaatster positief te zijn.
Als alle schulden van de nalatenschap kunnen worden voldaan, rust op de vereffenaar niet de verplichting een rekening en verantwoording en uitdelingslijst neer te leggen.
Het enkele feit dat hij dat wel doet, betekent niet zonder meer dat de procedure van artikel 4:218 BW gevolgd moet worden in plaats van de door artikel 4:221 lid 3 BW voorgeschreven procedure (waarin rekening en verantwoording moet worden afgelegd aan degenen die recht op het overschot uit de nalatenschap hebben, in dit geval de erfgenamen).
In dit geval staat echter nog niet vast dat de nalatenschap positief is.
De verwachters en partij 3 hebben immers claims, die indien terecht, het actief van de nalatenschap zodanig zouden kunnen doen dalen dat mogelijk niet alle schulden kunnen worden voldaan.
Daarom gaat de kantonrechter uit van toepasselijkheid van de verzetsprocedure.
Artikel 4:218 lid 3 BW bepaalt dat iedere belanghebbende verzet tegen de rekening en verantwoording en de uitdelingslijst kan instellen.
Artikel 4:218 lid 2 BW bepaalt dat de vereffenaar de neerlegging van de rekening en verantwoording en de uitdelingslijst bekend moet maken aan de erfgenamen, de legatarissen en degenen die zich als schuldeisers hebben gemeld.
De kantonrechter leidt uit deze laatste bepaling af dat de daarin genoemde personen belang hebben bij de rekening en verantwoording en de uitdelingslijst en dus ook belanghebbende zijn in de zin van lid 3.
Verzoekers horen allen tot deze groep en zijn dus belanghebbende in de zin van artikel 4:218 lid 3 BW.
In verzet tegen de uitdelingslijst gaat het vooral om de wijze van uitdeling (de verdeling van het actief over de schuldeisers), niet om de gegrondheid van de vorderingen van schuldeisers,
De vereffenaar heeft bij de mondelinge behandeling aan de orde gesteld dat kantonrechters in Nederland in verzetsprocedures verschillende normen hanteren om het verzet te toetsen.
De kantonrechter overweegt daarover het volgende.
In artikel 4:218 lid 5 BW worden, voor zover over het verzet tegen de uitdelingslijst in boek 4 BW geen specifieke voorschriften zijn opgenomen, de voorschriften van de Faillissementswet zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing verklaard op het verzet tegen de uitdelingslijst.
Deze bewoordingen wijzen erop dat overeenkomstige toepassing van de voorschriften van de Faillissementswet op de verzetsprocedure uitgangspunt en geen uitzondering is.
Dat betekent dat de kantonrechter voor de beantwoording van de vraag welke toets de kantonrechter moet aanleggen bij de beoordeling van het verzet en van de vraag welke bezwaren bij een verzet tegen de uitdelingslijst kunnen worden aangedragen zo veel mogelijk moet aansluiten bij de Faillissementswet.
In faillissementsprocedures is bij het verzet tegen de uitdelingslijst geen plaats voor een inhoudelijke beoordeling van een door de curator (deels) betwiste vordering van een schuldeiser.
De uitdelingslijst heeft de strekking om iedere schuldeiser het hem toekomende aandeel in het actief te waarborgen.
Verzet tegen de uitdelingslijst is mogelijk, als aan die waarborg tekort wordt gedaan, bijvoorbeeld doordat een schuldeiser, in strijd met de erkenning of voorwaardelijke toelating, niet, voor een verkeerd bedrag of met de verkeerde rang in de uitdelingslijst is opgenomen.
Verzet kan ook worden ingesteld als de curator een bate, die hij heeft ontvangen of had behoren te ontvangen, ten onrechte niet ter verdeling heeft gebracht.
Daarbij dient de rechter te beoordelen, of het belang van de boedel naar redelijke maatstaven met zich brengt, dat gepoogd wordt de bate voor de boedel te verkrijgen, met andere woorden of de te verwachten kosten de bate niet zullen overtreffen.
Omdat een vereffenaar de nalatenschap vereffent in het belang van de schuldeisers en niet in het belang van de erfgenamen, zal in dit opzicht bij een positieve nalatenschap minder van de vereffenaar verwacht mogen worden dan bij een negatieve nalatenschap.
Tot slot kan verzet niet worden ingesteld als de omvang van een vordering van een schuldeiser betwist wordt.
Als de curator bij de verificatievergadering een vordering betwist, verwijst de rechter-commissaris – als er geen schikking kan worden bereikt – deze vordering naar de renvooiprocedure zodat partijen het bestaan en de omvang van die vordering door de rechtbank kunnen doen vaststellen (artikel 122 Faillissementswet).
Deze laatste bepaling kan niet overeenkomstig worden toegepast bij vereffeningen, omdat bij een vereffening geen verificatievergadering plaatsvindt en geen renvooiprocedure mogelijk is.
Doordat bij de vereffening niet automatisch naar de renvooiprocedure wordt verwezen, kan het voorkomen dat, anders dan bij een faillissement, bij het opmaken van de uitdelingslijst nog geen zekerheid bestaat over de juistheid en de omvang van de vorderingen van schuldeisers.
Dat is onwenselijk, want dan kan geen correcte uitdelingslijst worden opgemaakt.
Daarom kent de wet een vaststellingsprocedure.
In de wetsgeschiedenis van boek 4 BW is daarover het volgende geschreven:
“Daar bij deze vereffening een akkoord niet kan voorkomen, is geen afzonderlijke verificatie voorgeschreven, maar gaat de vereffenaar onmiddellijk tot het opmaken van de uitdelingslijst over. Een geschil over het toelaten van een vordering of haar voorrang, kan echter aan het opmaken van de uitdelingslijst voorafgaan. Daartoe is de vereffenaar verplicht zodra hij zich met een vordering of een voorrang niet kan verenigen, daarvan aan de belanghebbende kennis te geven. Deze kan dan volgens artikel 4.5.3.14 lid 2 4 zonder de uitdelingslijst af te wachten, een procedure tot erkenning van zijn vordering of zijn voorrang instellen. Wanneer de vereffenaar niet tijdig kennis geeft, zal hij jegens de belanghebbenden tot vergoeding der schade gehouden zijn, die dezen uit de vertraging der afwikkeling ondervinden”.
Dit is uiteindelijk in de wet gekomen in artikel 4:214 lid 4 BW (waarin staat dat de vereffenaar, indien hij zich niet met een vordering kan verenigen, daarvan onverwijld onder opgave van redenen kennis doet aan degene die de vordering bij hem heeft ingediend) en in artikel 4:223 lid 2 BW, waarin is bepaald dat een schuldeiser ook tijdens de vereffening zijn vorderingsrecht bij vonnis kan doen vaststellen.
Een vaststelling van het vorderingsrecht van de schuldeiser past dus niet bij de procedure van verzet tegen de uitdelingslijst, waarin bovendien geen plaats is voor bewijslevering en geen hoger beroep mogelijk is.
De conclusie is dat de verzetsprocedure zich niet leent voor het beslissen over de omvang van de vorderingen van schuldeisers.
Wilt u de gehele uitspraak bekijken? Klik dan hier.
Heeft u een vraag aan onze advocaat verdeling erfenis over de vereffening of verdeling van een erfenis, over de uitleg van een testament of over de nietigheid van een testament, over de taken en bevoegdheden van de executeur, over het kindsdeel of over de legitieme, of over het berekenen van de legitieme, belt u dan gerust onze advocaat verdeling erfenis op 020-3980150.
Wilt u meer weten over de verdeling van een erfenis, bezoek dan onze website over de verdeling van een erfenis. Klik dan hier.
Wilt u meer weten over het erfrecht, bezoek dan onze website. Klik dan hier.
Wilt u meer weten over ons advocatenkantoor? Klik dan hier.