Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft onlangs uitspraak gedaan over de vraag of een gevolmachtigde rekening en verantwoording diende af te leggen over het tijdens het leven gevoerde financieel beheer.
Op 25 augustus 2017 heeft A een volmacht verleend aan verzoeker in de vorm van een levenstestament
De rechtbank heeft in eerste aanleg geoordeeld dat verzoeker over alle uitgaven rekening en verantwoording moet afleggen en dat op hem een verzwaarde motiveringsplicht rust, omdat hij zonder enige terughoudendheid het volledige financiële beheer voor A heeft gevoerd over een aanzienlijk vermogen.
Deze rechtsverhouding tussen A en verzoeker omvatte daarmee meer dan alleen de bevoegdheid op grond van de volmacht (het levenstestament).
De rechtbank heeft verschillende betalingen in de bankafschriften aangetroffen waarvan niet kan worden gezegd dat die in het belang van A zijn gedaan.
Hoewel verzoeker in de gelegenheid is gesteld om nadere informatie daarover in te dienen, heeft hij van een groot aantal posten geen nieuwe stukken overgelegd of anderszins informatie verstrekt op grond waarvan kan worden aangenomen dat hij deze betalingen van de rekening van A ten behoeve van haar heeft verricht.
De rechtbank komt tot de conclusie dat verzoeker € 243.270,33 onrechtmatig aan het vermogen van A heeft onttrokken.
Verzoeker is het niet eens met het oordeel van de rechtbank.
In zijn grief voert hij aan dat de rechtbank ten onrechte een verzwaarde motiveringsplicht heeft aangenomen.
Erfrecht. Volmacht. Financieel beheer. Levenstestament. Afleggen van rekening en verantwoording door gevolmachtigde. Verzwaarde motiveringsplicht gevolmachtigde?
De rechter oordeelt als volgt.
Het hof sluit, na eigen onderzoek, aan bij het oordeel van de rechtbank dat verzoeker volledig rekening en verantwoording dient af te leggen over het door hem gevoerde financiële beheer over het vermogen van [naam1] en dat daarbij op hem een verzwaarde stelplicht rust.
A heeft in haar levenstestament een algemene volmacht aan verzoeker gegeven en daarbij als leidraad voor de uitoefening van de uit de volmacht voortvloeiende bevoegdheden onder meer de volgende aanwijzing in de volmacht opgenomen:
“Ik ga ervan uit dat de gevolmachtigde (…) in beginsel alleen dan gebruik maakt van de volmacht indien en zo lang dat gezien mijn geestelijke en/of lichamelijk toestand nodig is.”
Uit deze bepaling kan niet worden afgeleid dat verzoeker – anders dan hij betoogt – zonder meer de volledige financiële administratie van A diende over te nemen.
Verzoeker heeft toch zonder enige terughoudendheid vanaf het begin het volledige financiële beheer voor A gevoerd, ook al was A toen nog niet in zo’n slechte geestelijk conditie als later het geval was. Uit de stukken en wat op de zitting is besproken is duidelijk geworden dat verzoeker na het overlijden van B verschillende uitgaven van de bankrekening van A heeft betaald en ook onroerend goed van A heeft verkocht.
Hij heeft van de bankrekening van A niet alleen kosten voor haar betaald, maar ook veel uitgaven voor zichzelf, zijn ondernemingen en zijn gezin gedaan.
Daarmee ging verzoeker veel verder dan op basis van de volmacht was aangewezen.
Uit de aard en de inhoud van door verzoeker verrichte handelingen vloeit voor verzoeker dan ook een verplichting tot volledige rekening en verantwoording voort.
Zoals hierna zal worden uitgelegd is een afspraak tussen verzoeker en A, waaruit volgt dat werkzaamheden door hem of zijn echtgenote door A vergoed worden, niet komen vast te staan zodat verzoeker daarop niet met succes een beroep kan doen om zijn verplichting tot het afleggen van rekening en verantwoording af te weren.
Ook op basis van de volmacht is verzoeker rekening en verantwoording verschuldigd voor bedragen onder de € 500,- waarvan het vermoeden aanwezig is dat de plicht om rekening en verantwoording af te leggen wordt ontlopen. In de volmacht staat immers het volgende opgenomen:
“De gevolmachtigde is op mijn verzoek jaarlijks of anderszins periodiek verplicht rekening en verantwoording af te leggen over het voorgaande jaar of de voorgaande periode. De bewijslast of aan mij rekening en verantwoording is afgelegd, rust op de gevolmachtigde en kan bijvoorbeeld blijken uit een – door mij af te geven – jaarlijkse of periodieke schriftelijke goedkeuring. (…)
Onverminderd hetgeen hiervóór is bepaald, strekt de plicht om rekening en verantwoording af te leggen zich niet uit tot transacties met een belang kleiner dan vijfhonderd euro (€ 500,00), tenzij sprake is van meerdere samenhangende geldopnames/uitgaven onder de vijfhonderd euro (€ 500,00) ten aanzien waarvan het vermoeden aanwezig kan zijn dat de plicht om rekening en verantwoording af te leggen wordt ontlopen.”
Aangezien verzoeker het volledige financiële beheer van A heeft overgenomen en daarbij op een ondoorzichtige manier via een rekening-courantverhouding een administratie heeft bijgehouden, kan van hem worden verwacht dat hij de onderliggende gegevens ter beschikking stelt om controle daarvan mogelijk te maken.
Deze gegevens bevinden zich immers in zijn bezit (domein).
Deze verzwaarde motiveringsplicht geldt ook vanwege de financiële achtergrond van verzoeker.
Uit zijn eigen verklaring op de zitting in hoger beroep volgt dat hij jaren als controller werkzaam is geweest, eerst in de accountancy en later in het bedrijfsleven.
Ondanks zijn financiële achtergrond heeft verzoeker op een ondoorzichtige manier een administratie bijgehouden die voor de bewindvoerder/curator en ook de vereffenaars onnavolgbaar is gebleken, laat staan dat deze manier van administreren voor A begrijpelijk is geweest.
Van verzoeker mocht juist worden verwacht dat hij een voor A begrijpelijke administratie voerde, zeker nu zij juist geen financiële achtergrond had en kampte met (beginnende) dementie/cognitieve stoornissen.
Wilt u de gehele uitspraak bekijken? Klik dan hier.
Heeft u een vraag aan onze advocaat verdeling erfenis over de vereffening of verdeling van een erfenis, over de uitleg van een testament of over de nietigheid van een testament, over de taken en bevoegdheden van de executeur, over het kindsdeel of over de legitieme, of over het berekenen van de legitieme, belt u dan gerust onze advocaat verdeling erfenis op 020-3980150.
Wilt u meer weten over de verdeling van een erfenis, bezoek dan onze website over de verdeling van een erfenis. Klik dan hier.
Wilt u meer weten over het erfrecht, bezoek dan onze website. Klik dan hier.
Wilt u meer weten over ons advocatenkantoor? Klik dan hier.