Het Gerechtshof Amsterdam heeft enige tijd geleden uitspraak gedaan over de vraag of op voorhand bewezen was dat sprake was van een gift in verband met de berekening van de legitieme.
De grief is gericht tegen het oordeel van de rechtbank dat voorshands bewezen wordt geacht dat de erflaatster een schenking heeft gedaan aan X van f. 70.000,- dat hij er niet in is geslaagd het door de rechtbank aangenomen bewijsvermoeden te ontzenuwen en dat om die reden de verklaringen van de getuigen aan de zijde van de executeurs verder geen bespreking behoeven.
Legitieme. Is op voorhand bewezen dat er sprake was van een gift?
De rechter overweegt als volgt.
Z en Y erkennen X aanspraak op een legitieme portie maar stellen dat voor de bepaling van de hoogte daarvan een schenking van de erflaatster aan X in aanmerking moet worden genomen.
Nu zij zich beroepen op de rechtsgevolgen van dit feit dragen zij de stelplicht en de bewijslast voor de vermeende gift.
De rechtbank heeft in het licht van de verklaring van de ex-echtgenote van X – in het bijzonder de verklaring dat de erflaatster X een geldbedrag heeft gegeven en de concrete toelichting met welk doel zij hem dit geldbedrag heeft geschonken – én in het licht van de bepalingen betreffende de schenking in het testament van de erflaatster voorshands bewezen geacht dat erflaatster een bedrag van f. 70.000,- aan X heeft geschonken.
Het hof gaat niet mee in de stelling van X dat de verklaring van zijn ex-echtgenote buiten beschouwing moet worden gelaten, omdat deze onbetrouwbaar is.
Het enkele gegeven dat de verhouding tussen X en zijn ex-echtgenote is verstoord als gevolg van de echtscheiding en/of dat zij ten overstaan van een notaris een beëdigde verklaring heeft afgelegd maar met een beroep op haar verschoningsrecht niet ten overstaan van de rechtbank een verklaring heeft willen afleggen, maakt/maken haar verklaring(en) niet onbetrouwbaar.
Indien X heeft willen betogen, dat zijn ex-echtgenote haar verklaring uit rancune zou hebben afgelegd, heeft hij daartoe onvoldoende aangevoerd.
Het hof heeft geen reden te twijfelen aan de juistheid van de door de ex-echtgenote tegenover de notaris afgelegde beëdigde verklaring.
Juist uit de manier waarop zij heeft verklaard, volgt dat zij wist van de hoed en de rand en dat zij op de hoogte was van wat er is gebeurd.
De omstandigheid dat zij zich wellicht niet bezighield met de financiële zaken van het gezin, brengt niet mee dat zij ook niet op de hoogte was van de aankoop van de woning in Lagos en de wijze van financiering daarvan.
Dat zij geen concreet bedrag van de schenking heeft kunnen noemen doet hieraan evenmin af.
Dit duidt er veeleer op dat zij heeft verklaard overeenkomstig hetgeen zij wist.
Het hof acht in dit kader van belang dat X de juistheid van de datum van aanschaf en het bedrag van de verkoopprijs van het appartement in de verklaring van zijn ex-echtgenote niet heeft betwist en dat hij geen gegevens heeft overgelegd, waaruit blijkt dat de koopsom van dit appartement, zoals hij met verwijzing naar zijn in hoger beroep overgelegde verklaring van 12 april 2017 stelt, geheel uit eigen middelen is voldaan, terwijl juist hij degene was die de financiën beheerde.
Evenmin heeft hij op andere wijze inzicht in de gang van zaken met betrekking tot de aankoop van het appartement gegeven.
Hij heeft ook niet betwist dat in de periode van aankoop van het appartement – zoals Y en Z stellen te hebben vernomen van de ex-echtgenote van X – ook de echtelijke woning van X en zijn ex-echtgenote is aangekocht met behulp van de opbrengst van de verkoop van de echtelijke woning in Engeland.
Gelet op dit alles heeft X onvoldoende onderbouwd dat hij eigen middelen ter beschikking had voor de aankoop van het appartement in Lagos, zoals hij stelt.
Naar het oordeel van het hof heeft de rechtbank op basis van de inhoud van de verklaring van de ex-echtgenote van X in samenhang met de verklaringen van de erflaatster in haar testament tot het voorshands bewezen oordeel kunnen komen.
Uit deze verklaringen, die in alle opzichten op elkaar aansluiten, blijkt dat de erflaatster een bedrag van vele tienduizenden guldens, f. 70.000,-, heeft geschonken.
De stelling van X dat de verklaring van de erflaatster in haar testament, dat hij f. 70.000,- van haar heeft gekregen, in het geheel niet wordt ondersteund door bewijs gaat, gelet op de verklaring van zijn ex-echtgenote dat het ging om meerdere tienduizenden guldens, niet op.
Dat de erflaatster in haar testament niet heeft omschreven met welk doel zij het bedrag heeft geschonken, is in het licht van beide verklaringen in samenhang bezien en het hetgeen hiervoor is overwogen niet relevant.
Dat geldt ook voor het onvermeld laten in het testament van de datum waarop de schenking is gedaan.
Voor de totstandkoming van deze schenking was enkel vereist een gift (overgave uit vrijgevigheid) van hand tot hand van geld.
In dat kader heeft zijn ex-echtgenote verklaard: “heeft gekregen uit de handen van zijn oma” en “oma heeft ons dit bedrag geschonken. We hebben dit nooit hoeven terug te betalen”.
De verklaringen van de erflaatster zijn hiermee niet in strijd.
Zowel de ex-echtgenote als de erflaatster spreken over een bedrag in guldens, zodat duidelijk is, dat het gaat om een schenking uit het tijdperk voor de invoering van de euro, terwijl voorts de ex-echtgenote een datum noemt voor welke de schenking is gedaan, welke datum is gelegen in het tijdperk voor de invoering van de euro.
Aan het standpunt van X ter zitting dat Y de erflaatster zou hebben ingefluisterd het testament te maken conform de huidige inhoud, komt gelet op de betwisting door Y geen betekenis toe.
Evenmin komt betekenis toe aan de stelling van X dat de legitieme portie kan worden omzeild door een eenzijdige verklaring van erflaatster in haar testament en dat dit zou strijden met de legitieme portie en de gedachte die daaraan ten grondslag ligt.
X behoudt zijn recht een beroep te doen op zijn legitieme portie.
Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, heeft hij onvoldoende aangevoerd om aan te nemen dat erflaatster dit recht heeft willen omzeilen.
Evenals de rechtbank is het hof in het licht van het vorenstaande van oordeel dat X er niet in is geslaagd het door de rechtbank aangenomen bewijsvermoeden te ontzenuwen.
Wilt u de gehele uitspraak bekijken? Klik dan hier.
Heeft u een vraag aan onze advocaat legitieme over de vereffening of verdeling van een erfenis, over de uitleg van een testament of over de nietigheid van een testament, over de taken en bevoegdheden van de executeur, over het kindsdeel of over de legitieme, of over het berekenen van de legitieme, belt u dan gerust onze advocaat legitieme op 020-3980150.
Wilt u meer weten over de legitieme? Bezoek dan onze website over de legitieme. Klik dan hier.
Wilt u meer weten over ons advocatenkantoor? Klik dan hier.