Erfrecht. Verdeling nalatenschap. Legitieme. Giften. Toestemmingsvereiste van echtgenoot voor doen van giften. Vernietiging van de schenkingen? Ongebruikelijke en bovenmatige giften. 

Het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft op 8 februari 2022 uitspraak gedaan over het toestemmingsvereiste van de echtgenoot voor het doen van giften.

Deze zaak betreft de verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap van de vader van appellanten en de moeder van geintimeerden, en de verdeling de nalatenschap van de moeder van geintimeerden.

De vader van appellanten is na het overlijden van hun moeder hertrouwd met de moeder van geintimeerden.

De moeder van geintimeerden is overleden in 2016 en de vader van appellanten is overleden in 2018.

De appellanten maken onder meer aanspraak op de vordering op hun vader met betrekking tot het bedrag dat zij als erfgenaam uit de nalatenschap van hun moeder dienen te ontvangen

De grief richt zich tegen het oordeel van de rechtbank dat de door moeder 2 vlak voor haar overlijden aan vijf familieleden gedane schenkingen van € 2.100,00 (in totaal € 10.600,00) en aan geintimeerden gegeven cadeaus (sieraden) van € 1.600,00, € 2.400,00 en € 1.796,00 (in totaal € 5.796,00) gelden als ongebruikelijke en bovenmatige schenkingen.

Volgens geïntimeerden is hiervan geen sprake, zodat deze bedragen niet in aanmerking kunnen worden genomen als vernietigbare giften.

Het hof volgt hen hierin niet.

Erfrecht. Legitieme. Giften. Toestemmingsvereiste van echtgenoot voor het doen van giften. Vernietiging van de schenkingen? Ongebruikelijke en bovenmatige giften.

De rechter oordeelt als volgt.

In art. 1:88 BW is bepaald dat een echtgenoot de toestemming behoeft van de andere echtgenoot voor giften, met uitzondering van de gebruikelijke, niet bovenmatige giften.

Moeder 2 heeft op 28 oktober 2016, vlak voor haar overlijden in 2016, haar testament laten opmaken en geintimeerden tot haar enige erfgenamen benoemd.

Uit de verklaringen van geintimeerden tijdens de zitting bij de rechtbank volgt dat moeder 2 op dat moment bekend was met haar overlijdensdatum.

De geïntimeerden hebben in hoger beroep erkend dat moeder met het oog op haar overlijden bedragen heeft overgemaakt naar een aantal familieleden, terwijl niet per se sprake was van een jaarlijkse schenkingstraditie.

Vast staat dat deze bedragen zijn voldaan vanaf een gezamenlijke bankrekening van moeder 2 en vader.

De executeur q.q. heeft in een e-mail van 6 december 2017 aan de advocaat van appellant geschreven: ‘Voorop is gesteld dat mevrouw (erflaatster 2) bevoegd was tot het doen van schenkingen. Zij was immers – in tegenstelling tot haar echtgenoot – wilsbekwaam.’.

De geïntimeerden hebben geen grief gericht tegen het oordeel van de rechtbank dat hieruit volgt dat tussen partijen niet in geschil is dat vader ten tijde van de gedane giften niet wilsbekwaam was.

Hiervan dient in hoger beroep dan ook te worden uitgegaan.

Daarbij komt dat vader in oktober 2016 al ruim drie jaar was opgenomen in een verpleeghuis in verband met zorgbehoefte bij zijn dementie, waaruit volgt dat zijn dementie zich niet meer in het beginstadium bevond en hij op 24 januari 2017, nog geen drie maanden na de gedane giften, onder curatele is gesteld met benoeming van appellant tot curator.

Uit het voorgaande volgt dat moeder 2 geen toestemming van vader heeft gekregen of heeft kunnen krijgen voor de door haar gedane giften.

Maar ook al zou dit anders zijn, dan nog geldt dat geïntimeerden hun standpunt dat vader bij tijd en wijlen nog wel degelijk aanspreekbaar was en met de desbetreffende schenkingen heeft ingestemd niet, althans volstrekt onvoldoende hebben onderbouwd.

Zo is niet duidelijk gemaakt op welk moment en op welke wijze moeder 2 zo kort voor haar overlijden met vader hierover van gedachten heeft gewisseld en wat zijn reactie was.

Het had op de weg van geïntimeerden gelegen om hier duidelijkheid over te geven, mede omdat zij in hoger beroep hebben toegelicht dat moeder 2 voor haar overlijden tijdelijk in een zorghotel verbleef en graag thuis wilde overlijden, dat zij de laatste drie weken voor haar overlijden naar huis is teruggekeerd, het toen ineens ‘heel hard’ ging en zij de nalatenschap heeft kunnen regelen en zich heeft voorbereid op haar afscheid.

Dat de geschonken bedragen waren bedoeld als cadeau voor familieleden omdat moeder 2 verjaardagen, afstuderen of huwelijk van de betreffende familieleden niet meer zou kunnen bijwonen en het ging om afscheidscadeaus, neemt niet weg dat het in dit geval gaat om ongebruikelijke en bovenmatige schenkingen.

Appellanten hebben onweersproken naar voren gebracht dat vader en moeder 2 tijdens hun huwelijk geen grote uitgaven meer deden.

Niet gebleken is dat moeder 2 en/of vader eerder dergelijke grote bedragen gelijk aan de jaarlijkse vrijstelling voor de schenkingsbelasting aan familieleden hebben geschonken.

In geval van geintimeerden ging het niet om jaarlijks terugkerende bedragen, maar om dure sieraden die moeder 2 kort voor haar overlijden eenmalig aan hen als afscheidscadeau heeft gegeven.

Vaststaat dat moeder 2 deze bedragen en (afscheids)cadeaus alleen aan haar eigen familieleden heeft geschonken.

Nu moeder 2 voor deze ongebruikelijke en bovenmatige giften toestemming nodig had van vader en hiervan geen sprake is geweest, zijn deze giften vernietigbaar (art. 1:88 lid 1 onder b BW en art. 1:89 lid 1 BW).

De geïntimeerden hebben erkend dat appellant als curator tijdig een beroep op vernietiging heeft gedaan.

Dat betekent dat de bedragen van € 10.600,00 en € 5.796,00 tot de huwelijksgemeenschap behoren en tussen partijen dienen te worden verdeeld.

De grief slaagt ook niet.

Wilt u de gehele uitspraak bekijken? Klik dan hier

Heeft u een vraag aan onze advocaat verdeling erfenis over de vereffening of verdeling van een erfenis, over de uitleg van een testament of over de nietigheid van een testament, over de taken en bevoegdheden van de executeur, over het kindsdeel of over de legitieme, of over het berekenen van de legitieme, belt u dan gerust onze advocaat verdeling erfenis op 020-3980150.

Wilt u meer weten over de verdeling van een erfenis, bezoek dan onze website over de verdeling van een erfenis. Klik dan hier.

Wilt u meer weten over het erfrecht, bezoek dan onze website. Klik dan hier.

Wilt u meer weten over ons advocatenkantoor? Klik dan hier.